Interview: Met een boek naar het museum

Jongeren prikkelen met verhalen uit het verleden. Dat is mijn missie als schrijver van ‘Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data’ en ik vond gelijkgestemde zielen in Klara Herremans en Christine Willemen. De dames maken deel uit van de Dienst Publiek & Educatie van het Brusselse Museum Kunst en Geschiedenis. Een gesprek over een samenwerking-in-de-maak tussen een boek en een museum.

In hartje Brussel, verscholen tussen het groen van het Jubelpark, ligt het Museum Kunst en Geschiedenis. Je vindt er prachtige, eeuwenoude voorwerpen en kunststukken uit de hele wereld (behalve uit Centraal-Afrika, daarvoor moet je naar het museum in Tervuren). De kern van de collectie is zo oud als België zelf en vond rond 1880 onderdak in het huidige gebouw. Het museum is een ontzettend fijne plek om te ontdekken met kinderen, die bovendien gratis toegang krijgen (tot 18 jaar).

Klara Herremans en Christine Willemen zetten zich al sinds 2007 in om jongeren, kinderen – en zelfs baby’s – in ‘hun’ museum te verwelkomen. Ze steunen de leidraad die ik momenteel ontwikkel en die bezoekers met kinderen zal toelaten om de rijke collectie van het Museum Kunst en Geschiedenis op eigen tempo te ontdekken aan de hand van de verhalen uit ‘Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data’.

Dames, jullie studeerden kunstgeschiedenis en geschiedenis. Waar komt de passie voor het verleden vandaan?

Klara H: “Ik heb getwijfeld tussen filosofie, letterkunde en kunstgeschiedenis. Het werd het laatste omdat het me fijn leek om tastbare objecten te bestuderen. Niet alleen ideeën of teksten, maar ook concrete kunstvoorwerpen.

Ik hou enorm van het rechtstreekse contact met het verleden. Daarin ligt voor mij ook de magie van dit museum.

We organiseren regelmatig evenementen waarbij kinderen in onze zalen mogen voelen, spelen en ontdekken. Dat is waardevol voor hen én voor hun ouders. We ontwikkelen hier toffe gezinsactiviteiten zonder binnenspeeltuin-vibe (lacht).”

Christine W: “Ik had in de laatste jaren van de middelbare school een gepassioneerde leerkracht geschiedenis. Haar lessen versterkten mijn drang om meer te weten over het verleden. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot mythes en oude verhalen. Tijdens mijn studies in Gent verdiepte ik me in de middeleeuwen en de hedendaagse tijd.”

Waarom ziet het museum de samenwerking met ‘Een Kleine Wereldgeschiedenis in 100 grote data’ wel zitten?

Christine W: “Zowel jouw boek als ons museum zitten vol verhalen. En die zijn ideaal om de nieuwsgierigheid en leergierigheid van kinderen aan te wakkeren. Ik denk dat het boek en de museumverzamelingen elkaar kunnen versterken.”

Klara H: “Sommige evoluties in de geschiedenis – zoals de opkomst van de Verlichting – zijn best ingewikkeld. In de 18e eeuw verandert veel op korte tijd: politieke revoluties, vooruitgang in de wetenschap, nieuwe sociale codes en een andere filosofie… Jouw boek slaagt erin om dat op een luchtige maar toch degelijke manier uit te leggen. Je geeft veel informatie, maar er is altijd een verhaallijn en een sappig aspect.

Met het boek op zak kunnen kinderen en jongeren in ons museum die extra prikkel vinden: authentiek contact met historische voorwerpen.

Je mag niet onderschatten hoe gevoelig kinderen zijn voor de aura rond kunstwerken. Het doet hen iets wanneer ze oog in oog staan met dingen die oud zijn, uniek, misschien zelfs wat gehavend. Omdat ze daardoor beseffen: Mensen hebben dit eeuwen geleden aangeraakt, gemaakt… en nu staat het voor mijn neus.”  

Wat is jullie favoriete match tussen het boek en de museumcollectie?

Klara H: “Ik blijf even bij de Verlichting en kies voor onze nieuwste zaal, die pas recent z’n deuren opende en is gewijd aan de 18e eeuw. Het verhaal ‘Licht aan!’ (bij het jaar 1750) past mooi bij de elegante spiegels, luchters en theekopjes daar. Wat je leest bevestigt wat je ziet: in een periode dat mensen mondiger en zelfbewuster worden, gaan ze zich sterker uitdrukken via hun kleding en interieur.”

Christine W: “Ik kies voor een Boeddhabeeld uit de Indische zaal op de eerste verdieping, als tastbaar object bij het verhaal ‘Kom zitten bij Siddharta’ (bij het jaar min 483). Azië heeft een speciaal plekje in mijn hart, waarschijnlijk omdat mijn vader sinoloog is. Ik ben opgegroeid met die beeldcultuur, mijn ouderlijk huis stond vol beelden en schilderijen van Boeddha.

Ik voel me thuis in onze zalen die gewijd zijn aan niet-Europese beschavingen. Toch merk ik dat veel museumbezoekers voor de klassiekers komen: ze brengen de meeste tijd door bij de collectiestukken uit de tijd van de Grieken en Romeinen.

Terwijl de wereld zoveel groter en de geschiedenis diverser en rijker is. De verhalen in Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data geven context bij de vele niet-Europese topstukken in ons museum.”  

9 x goed om weten:

Je vindt het Museum Kunst en Geschiedenis in het Brusselse Jubelpark (op nummer 10) – daarom wordt het ook wel eens ‘het Jubelparkmuseum’ genoemd. Het is het grootste van België en werd gebouwd met internationale voorbeelden (zoals het Victoria & Albert Museum in Londen) voor ogen.

Op dit moment (begin 2025) is het museumrestaurant gesloten, maar er is een picknickruimte voor scholen. Bij mooi weer nodigt het park rond het museum uit tot picknicken in openlucht. Voor gezinnen zijn er eetkraampjes en enkele broodjes- en lunchzaken in de buurt.

Kinderen tot 18 jaar krijgen gratis toegang, leerkrachten betalen 4 euro voor de permanente collectie, volwassenen 10 euro. Hier vind je info over bereikbaarheid, openingsuren en een knop om tickets te bestellen.

Het KMKG is bijna zo oud als België zelf. De kerncollectie werd bijeengebracht in 1835 en gaandeweg uitgebreid met schenkingen van kunstverzamelaars en aankopen van religieuze kunst bij de kerkfabriek. Ook de grote vondsten van Belgische archeologische opgravingen (bv. in Egypte of in Mleiha in de Verenigde Arabische Emiraten) of zendingen (bv. naar Paaseiland in de jaren 1930) zijn hier te bewonderen.

Heel aantrekkelijk is het circuit opgebouwd rond een kloostertuin (geopend in 1976), naar het voorbeeld van The Cloisters in New York. Zalen met middeleeuwen kunst of topstukken uit de Renaissance geven uit op een sfeervol stukje groen zoals tijdgenoten dat kenden.

Ook niet te missen is de Apameazaal (geopend in 1933) waar je een grote authentieke jachtmozaïek (5e eeuw) uit de villa van de Romeinse gouverneur van Syria Secunda (in het huidige Syrië) kunt bekijken. Er is verder een knappe reconstructie van de zuilengang die 1600 jaar geleden de antieke stad domineerde.

Wie wil, kan voor (of na) z’n bezoek de museumcollectie online ontdekken. De dienst Publiek en Educatie van het museum heeft bovendien een uitgebreid scholenaanbod. Hoe en waarom ik – als schrijver van ‘Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data’ – contact zocht met medewerkers Klara Herremans en Christine Willemen lees je hier.

‘Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data‘ werd geschreven door Barbara De Munnynck, geïllustreerd door Isabelle Geeraerts en uitgegeven door Pelckmans in 2024. Je vind het in de meeste boekhandels en online. Meer dan 250 Vlaamse bibliotheken hebben het in hun collectie.

Het Museum Kunst en Geschiedenis is de grootste site van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) in Brussel. De andere sites zijn het Paviljoen van de Menselijke Driften, het Hallepoortmuseum en het Muziekinstrumentenmuseum.