Geschiedenis op de wereldkaart

Met het boek ‘Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data’ neem je je leerlingen mee op tijd- én wereldreis. De 100 historische verhalen vertellen immers over interessante mensen en gebeurtenissen uit alle continenten, ver weg en dichtbij. De reis gaat van Athene tot Mali en van New York tot de Zijderoute. Goed idee dus om er regelmatig de wereldkaart bij te nemen. Of het lespakket rond grote steden!

Dat je een boek met de titel ‘Een kleine wereldgeschiedenis in 100 grote data’ kunt inzetten om het historisch bewustzijn van je leerlingen aan te scherpen… dat is waarschijnlijk geen nieuws. Maar waarom zou je het ook niet gebruiken om hun aardrijkskundig inzicht te vergroten?

Terwijl jullie in 100 verhalen langs 5500 jaar menselijke geschiedenis reizen, vliegen de exotische plaatsnamen jullie om de oren.

De ene dag (met het verhaal ‘Een kleur met een geur’) brengt het boek jullie naar Libanon. Een paar verhalen later (met ‘Kom zitten bij Siddharta’) zitten jullie alweer in India, zo’n 4500 kilometer verder naar het oosten. Ook op de route: Timboektoe, de Zwarte Zee, Beijing, Peru, Angola enzovoort. Welke 10- tot 14-jarige weet al die plekken moeiteloos liggen? Wijs dus telkens even aan op de wereldkaart waar het verhaal-van-de-dag zich afspeelt. Ongetwijfeld heel verhelderend voor je klas!

Daarnaast maakte het team achter het boek (Barbara & Isabelle) ook een geografisch lespakket rond belangrijke steden.

Op sommige plaatsen werd namelijk heel wat geschiedenis geschreven. Steden als Athene of Kiev hoorden in de loop der eeuwen tot meerdere grote wereldrijken. Dat maken we graag aanschouwelijk voor leerlingen.

Voor zeven steden hebben we een paspoort opgesteld. We beginnen met het oudste verhaal waarin de stad ter sprake komt en leggen meteen de link naar vandaag: hoeveel inwoners telt de stad in onze tijd en tot welk land behoort ze? Leerlingen mogen de vlag van het land inkleuren op de paspoortkaart.

Vervolgens gaan we kijken wat er met de stad gebeurde in de loop van de geschiedenis. Elk paspoort bevat een soort fotoalbum (of eerder: wereldkaartenalbum), onder het titeltje ‘Ik was erbij!’.

Leerlingen ontdekken waar en wanneer ze de stad (bv. Cordoba, uit het verhaal bij het jaar 785) opnieuw zullen tegenkomen.

Ze zien eenzelfde stad binnen de contouren van verschillende wereldrijken op een blinde kaart. Zo leren ze (1) hoe relatief de grenzen van grote rijken zijn en (2) welke herkenningspunten ze kunnen gebruiken op een blinde kaart (bv. de vorm van Afrika, India, het Midden-Oosten…) Als ze de contouren van elk wereldrijk inkleuren, worden de kaarten alleen maar duidelijker.

De zeven paspoorten slaan een brug tussen verschillende verhalen in het boek. Je kunt ze op twee manieren inzetten.

Ofwel vertrek je vanuit de stad – dit is de eenvoudigste manier. Zo verhelder je het verband tussen de verhalen bij deze jaartallen:

Samarkand – min 700, min 331, 1279, 1939

Athene – min 399, min 331, 180, 565, 1482

Cordoba – 180, 476 (val van het West-Romeinse rijk met opkomst Visigoten), 750, 1555

Atlanta – eeuwen voor 1492, 1821, 1861, 2001

Kiev –  449, 989, 1279, 1725, 1939

Beijing – min 210, 1279, 1275, 1831

Agra – min 261, 1632, 1876 (verhaal Queen Victoria, gestorven in 1901)

Ofwel vertrek je vanuit het wereldrijk – en stip je aan welke steden het zoal omvatte. Neem er vooral een atlas met plaatsnamen bij. Welke steden kregen geen paspoort, maar hoorden wel bij het rijk?

Het Rijk van Alexander de Grote, jaar min 331, omvatte Athene en Samarkand maar ook Babylon

Het Rijk van keizer Qin Shi Huangdi, jaar min 210, omvatte Beijing. Vergelijk het rijk van deze keizer eens met het Chinese Qing-rijk in 1831 (ook op het paspoort van Beijing)!

Het Romeinse Rijk ten tijde van Marcus Aurelius, jaar 180, omvatte Cordoba en Athene maar ook Rome en Jeruzalem

Het Rijk van Atilla de Hun, jaar 449, omvatte het gebied rond de Dnjepr (waar later Kiev zou verrijzen) maar ook (neem er een atlas met plaatsnamen bij) het huidige Minks, Boedapest en Boekarest

Het Oost-Romeinse of Byzantijnse Rijk van keizer Justinianus, jaar 565, omvatte Athene, maar ook (neem er een atlas met plaatsnamen bij) Alexandrië, Rome, Carthago, Jeruzalem en Constantinopel/Istanbul

Het Rijk van de islamitische Umayyaden, in 750, omvatte Cordoba maar ook (neem er een atlas met plaatsnamen bij) delen van Centraal-Azië, Irak, Iran, Egypte enz.

Het Mongoolse Rijk van Kublai Khan, jaar 1279, omvatte Kiev en Samarkand en Beijing

Het Ottomaanse Rijk van sultan Mehmed II, jaar 1482, omvatte Athene maar ook (neem er een atlas met plaatsnamen bij) het huidige Sarajevo, Belgrado, Tirana, Constantinopel en Antalya

Het rijk van Keizer Karel omvatte bij zijn aftreden in 1555 Cordoba maar ook (neem er een atlas met plaatsnamen bij) Milaan, Napels en delen van Noord- en Zuid-Amerika

De Sovjetunie van Stalin, jaar 1939, omvatte Kiev en Samarkand maar ook (neem er een atlas met plaatsnamen bij) Yerevan, Tbilisi, Moskou, Sint-Petersburg en Jakoetsk

De pdf met de zeven paspoorten download je hier of onder ‘In de klas’. Veel plezier & succes ermee!